Rustig

M:

Het moet er natuurlijk een keertje van komen. Hoogste tijd. Elk verder uitstel maakt het alleen maar lastiger. Van uitstel komt afstel. Als er éen schaap over de dam is enzo. Het spits afbijten. Even door de zure appel heen. We schrijven weer met st Juttemis, of als Pasen en Pinksteren op één dag vallen. Of nog later, in de pruimentijd. Maar ja. Writersblock!  Dat is het! De luiigheid van het Surinaamse leven is aan boord geslopen zodra het anker hier de bodem raakte.

Capucijn aapje in Peperpot park. Een van de weinige apen die we
zagen tijdens het bezoek van Maarten en Ma 

Het wordt een duoblog, dus we schrijven allebei stukjes ervan. Om de last te delen als het ware. Vele handen maken licht werk immers.

Sinds 22 februari zijn we in dit luie lekkerlandje en eigenlijk had ik het plaatselijke tempo al direct te pakken bij het opvaren van de Surinamerivier. Feitelijk dus nog voórdat het anker in de grond zat. Arianne lag nog ff te slapen en ik zeilde Joy loom tegen de stroom in de rivier op, alweer een ruime maand geleden. Het ging heel langzaam vooruit, en soms een beetje achteruit als de wind even wegviel zodat de tegenstroom even de overhand kreeg. Twintig minuten deden we over het passeren van de windluwte achter een brugpijler ;-). Na deze geduldsoefening waren we na acht uur 'rivercruising' aangekomen bij de ankerplaats van Domburg. 

We vielen gelijk binnen op de barbecueavond hetgeen voor een erg leuk weerzien zorgde van enkele zeilvrienden die we weken of maanden eerder aan de Europese kusten maakten.

Er ligt hier een Nederlands armada van zeilboten aan moorings en op eigen anker. 'River Breeze', de bar met de aanlegsteiger voor de dinghy's is het ontmoetingsoord voor locals en alle zeilers die hier op de rivier liggen.

Regelmatig huren we een autootje bij de locale autoverhuurder Rishi, een aardige man die met zijn gezinnetje vlakbij woont en zelf het onderhoud doet van de de oude Toyotaatjes die hij voor een (euro-)tientje per dag verhuurt. Vrijwel alle betalingen in dit land gaan cash, maar de bedragen zijn veelal op Eurobasis. Dat houdt in dat de dagkoers gehanteerd wordt voor de SRD- de Surinaamse dollar. Rishi is extreem relaxed, veel conversatie is per Whats-app bericht en het meest gebruikte antwoord dat ik van hem krijg is een opgestoken duimpje. Dat duimpje heeft allerlei betekenissen, afhankelijk van de conversatie die eraan vooraf ging. 'Kan ik een auto bij je huren?' Duimpje. 'Ik wil hem morgen om 10 uur hebben voor drie dagen'. Duimpje. 'Moet ik 'm bij je ophalen of kom je hem brengen?'. Duimpje. Beter is dus om te schrijven; 'Ok dan zie ik je morgen verschijnen met de auto'. Duimpje.

Er wordt hier aan de linkerkant gereden, en de auto's hebben dus het stuur aan de 'verkeerde kant'. Gelukkig zijn alle auto's voorzien van automatische transmissie zodat ik niet steeds met mijn rechterhand tegen de deur sla om de versnellingspook te vinden, iets wat me met een handgeschakelde auto vaak gebeurde.

Wat ik nog wel regelmatig doe is de ruitenwisser aan om aan te geven dat ik wil afslaan. De bediening van de richtingaanwijzers is namelijk ook aan 'de verkeerde kant'.

Afhankelijk van de staat van de weg wordt er trouwens ook aan de rechterkant gereden. De kuilen zijn daar dan even minder diep aan de andere kant en dat zorgt ervoor dat je op die wegen slingerend als een dronkeman de vlakste stukjes van de weg opzoekt en af en toe met de bodemplaat over de grond knettert als je even niet de juiste lijn te pakken hebt.

De wegen hier bij Domburg zijn slecht onderhouden, maar er worden hier en daar ook nieuwe wegen aangelegd. Dit gebeurt dan door Chinese bedrijven. Deze wegen zijn breed en om de weg te kunnen aanleggen moet veel bos worden gekapt. Het hout dat daarbij vrijkomt gaat naar China. 'Bright road Bright future' staat er op een groot bord bij de werkzaamheden. Ik ben nog niet overtuigd van de 'bright future' door al die houtkap. Wellicht wordt de bright future voor de houtbedrijven bedoeld, die over de nieuwe weg nog sneller grotere hoeveelheden hout kunnen wegvoeren uit het woud. Het valt op dat veel bedrijven, voornamelijk supermarkten waar echt van alles verkocht wordt, gerund worden door Chinezen. En zij zijn altijd open!

Een van de leuke dingen van dit land is dat vrijwel iedereen er Nederlands spreekt met grappige Surinaamse tongval en bijna iedereen wel ergens famillie of kennissen in Nederland heeft. Van de bevolking leeft een groot deel met Surinaamse roots in Nederland (560k in SUR en 327k in NL) en veel Surinamers hier hebben ook in Nederland gewoond of gewerkt. Dat maakt het leggen van contacten leuk en gemakkelijk.

A:

Enkele persoonlijke beschrijvingen van spontane leuke ontmoetingen met Surinamers:

Alles bekijken op de lokale markt

In Frans Gyana ontmoetten we al Jerrol bij het Space Center in Kourou. Na de rondleiding en onze gedeelde frustratie over "alles in het Frans" zijn we nog een biertje gaan drinken op de boulevard (groots uitgedrukt). Jerrol heeft een sabbatical genomen van zijn werk in Nederland. Hij is in Suriname geboren en heeft nu lekker een half jaar de tijd om zijn vaderland te leren kennen. We houden vriendschappelijk app-contact en spreken af elkaar te ontmoeten in Parimaribo. Uiteindelijk is het op 15 maart zover, Jerrol is onze privé tourguide in Parimaribo. Complimenten voor de organisatie, zijn nieuwe roeping?

Maarten en Arianne voor het eerst aan de koffie.
De zelfgebakken chocoladetaart was heerlijk! 

Met Marian en Maarten hebben we een leuke dag gehad bij o.a de koffiebranderij, lokale versmarkt en De Waterkant.

Hindoefestival Holi Paghwa op donderdag 21 maart:
lentefeest met Jerrol

Bijklets en eet stop bij nicht Karen in Coronie.
We hebben een reuze watermeloen meegenomen

Ook leerden we op de zaterdagmarkt in Saint Laurent du Maroni (Frans Guyana) Lucretia en haar nicht Sandra kennen. Na al dat Frans waren we zo blij verrast Nederlands te horen. We raakten in gesprek over soepgroenten pakketjes (haha). Algauw kregen we uitleg over de diverse groenten & fruit, kooktips, anti-eczeem tips met voeding en kruiden enz. Lucretia en Sandra waren met een groep Surinamers op uitje vanuit Paramaribo. We wisselden contactgegevens uit en spraken af elkaar te ontmoeten als wij in Suriname zouden zijn. 10 dagen later was het zover en werd een eetafspraak bij hen thuis in Warnica ingepland. Hierna volgden een gezellige borrel – diner date in Domburg. Voor hen een eerste kennismaking met ons bootleven, een nat avontuur met de dinghy tegen de wind en stroom in. Lucretia filmde een rondleiding op de boot en er moesten natuurlijk Titanic fotos gemaakt worden. Ik geloof dat Lucretia het relaxte ankerleven wel lekker lijkt (voor even dan he). Later volgde ook nog een weekend samen naar het ouderlijk huis in Wageningen. Een prachtige route van 3 uur langs o.a. de voormalige rijstvelden en landbouwgebieden van de districten Coronie en Nickerie. Er staan authentieke koloniale houten huizen, velen zijn helaas in verval geraakt. Het was een echt Surinaams weekend met gezellig bijkletsen met nicht Karen, tante Joppie, dierbare vrienden en vele kennissen in het dorp.

Gezellig bijkletsen met eten en drinken bij Sammie en Peter.
Dit is de beruchte rum tafel

Michiel heeft zich kranig geweerd tijdens de rum - vrienden avond. De volgende dag moest hij toch wat Djogos (literfles bier) laten passeren. Het slogan "buiten de gebaande toeristenpaden" was wel van toepassing: op zaterdagavond stonden we schuifelend op de dansvloer tussen tientallen serieuze Javaanse paartjes in het gemeenschapshuis ter ere van de 50e verjaardag van een Javaans "zusje" (vriendin). Een bijzondere feest ervaring met bakjes eten en flessen zoete Fernandes op tafel.

Het ouderlijk huis van Lucretia in Wageningen.
Een Bruynzeel woning in het voormalige landbouw dorp. 

Tijdens onze wandeling op plantage Laarwijk raakten we in gesprek met een gepensioneerde vader met zijn 2 zonen. Zij waren voor 3 weken uit Nederland op vakantie in hun vaderland. Zij hebben de droom om in hun dorp een eco resort te bouwen. We zijn benieuwd of het project succesvol in gang gezet gaat worden.

Tijdens de wandeling tussen de fruitbomen en slootjes komen we bij het huis van "Allan".

Hij heeft een Capucijnaapje in een kooitje zitten onder een fruitboom. De ondeugden stelen namelijk al het fruit, of spelen er alleen maar mee. We vinden het super zielig maar krijgen zo wel de gelegenheid om het schattige aapje eens goed te bekijken. Aangezien we in dit land van regenwoud & jungle nog maar weinig wildlife hebben gezien, behalve mieren, vlinders en wat vogels. Allan heeft duidelijk behoefte aan een praatje over zijn priveleven. Hij heeft het moeilijk na het vertrek van zijn vrouw met hun jongste dochter. Hij begrijpt het niet....Na een luisterend oor geboden te hebben, zijn we toch maar weer verder op speurtocht gegaan naar de brulapen die we vanaf de boot 's nachts regelmatig van nabij horen.

Met ons "zware" zeilersleven raken we op een dinsdagmiddag aan de bar van de River Breeze in gesprek met Chris en een vriend. Had ik al gezegd dat het hier te heet is voor activiteiten, behalve koud Parbobier drinken. Ik mis zelfs het wandelen en fietsen in de koude wind in Nederland. Voor mij is de passieve lifestyle best een lastige struggle. Momenten van onrust en lamlendigheid overvallen me regelmatig. 

Maar goed, het werd dus een super gezellige middag aan de bar. Chris heeft 30 jaar of zo in Belgie gewoond en veel in Nederland gewerkt. Hij is nu met pensioen en woont grotendeels in zijn simpele huisje op de familie plantage nabij Paranam. Ik noem hem de "jungle- medicijn man" omdat hij elke dag gaat jagen en wonderolies maakt ter genezing van diverse gezondheidskwalen. Mijn rode vlekken en beschadigde huid is niet te missen. Hij voelt zich met mij begaan en wil me graag helpen. Hij belooft van planten en kruiden een wonderolie voor mijn huid te maken. De volgende ochtend zouden we afspreken. Omdat hij na ons bar-moment ook nog een fles Whiskey achterover had geslagen op de parkeerplaats, was hij de volgende morgen niet al te fris. We zouden wel naar zijn huis komen. Wij zeggen altijd lachend: "zo kom je nog eens ergens". Laten we het houden op een zeer primitieve "man cave" met gezelschap van schattige kuikentjes. Michiel kreeg ook een flesje olie mee voor zijn gekneusde rib (eerste sup – poging) en inmiddels eeuwigdurende tennisarm. Tja PHPD (Pijntje Hier, Pijntje Daar). Het rook alsof het was klaargemaakt in een gebruikte asbak, daar moet je bij Michiel als hardcore wetenschap-aanhanger niet mee aankomen. Tot teleurstelling van mij als goedgelovige. Helaas heb ik Chris ook nog niet hoeven bellen voor een nieuwe voorraad wonderolie. Hij is er niet rijk van geworden. 

Daarnaast wordt er heel wat afgekletst bij de River Breeze met o.a. Laurens & Kitty van de Tiago, Bart & Jenneke van de Tutti, Steve & Helena van de Amalia of Londen, Werner & Christina van de Wind of change, Cor van de Dream C, tijdelijke bedrijfsleider Cynthia, zeilersbegeleiding door Netty & Jelle, eigenaar Huib, Gerben van het visbedrijf en zo nog wat vaste kroeggasten. Er is altijd wat te ouwehoeren. En anders kun je de tijd wel doden met het spel ringgooien. Michiel is bijna prof en er is een heuse competitie gestart met Steve.

Elke woensdag is het muziekavond in de River Breeze

Maar ff terug naar het begin van onze avonturen in Suriname. Nadat we op vrijdag 22 februari weer met onze neus in de boter vielen met een super gezellige BBQ avond, hebben we in het weekend rustig aan onze nieuwe woonomgeving verkend. Het begint altijd met geld pinnen, telefoonkaartje regelen, autohuur onderzoeken, waar kun je brood en andere boodschappen krijgen enz....

In het weekend is het levendig in het "hart" van Domburg. De Warung en andere eettentjes zijn open en er is zelfs een groente-fruit kraampje, hoera! We genieten van onze eerste nasi en bami, hier hebben we een maand naar uit gekeken. De gebakken banaan met pittige pindasaus smaakt ons ook goed. En Michiel complimenteert de smaak van het Parbobier!

Omdat het op maandag Dag van de Revolutie is in Suriname, gaan we pas op dinsdag naar Parimaribo voor het inklaar circus. We hebben diverse formulieren meegekregen van Netty en ze heeft ons zorgvuldig de procedure uitgelegd. In de huurauto van Rishi komen we met de hulp van google maps prima in de buurt van ons eerste kantoortje aan, namelijk de Maritieme Autoriteit Suriname (MAS). We zijn gelijk aan de beurt, meevaller! Al die horrorverhalen over uren wachten, treffen ons niet gelukkig. We worden keurig geholpen door een man in uniform, die weer geholpen wordt door een andere man in uniform voor het copieerwerk en die beiden weer vermaakt worden door andere mannen in uniform met leuke berichtjes op de smartphone enz. Hard werken hoor met zijn zessen in een heerlijk koel airco kantoortje. 10 min later staan we buiten met gestempelde en gecopieerde papieren voor het volgende kantoortje, namelijk de Militaire Politie. Omdat we al een toeristenvisum gekocht hebben bij de Ambassade in Frans Guyana kunnen we 2 stappen in de procedure overslaan, relax.

Google brengt ons lopend door Parimaribo naar de wat strengere mannen in uniform. Ze zien er een stuk formeler uit, maar uiteindelijk worden we door een stevige aardige Surinaamse vrouw geholpen met onze stempel Kort Verblijf 1 maand in ons paspoort. Ze vertelt nog over haar medische behandeling in Nederland recent. Surinamers hebben allemaal nog veel connectie met Nederland, andersom lijkt dit een stuk minder het geval te zijn.

Met de auto zijn we een paar dagen op avontuur gegaan. Wel de luie versie he, sightseeing met een airco auto met zo min mogelijk uitstappen. Het waren doordeweekse dagen en dan kun je bij de Surinaamse recreatieparken een kanon afschieten. Blijkbaar wordt er toch nog gewerkt in dit land.

Handig want dan kun je met de auto over de paden doorrijden tot de kreekjes en hoef je nergens te betalen. Surinamers houden van picknicken met familie in van die overdekte picknick huisjes. En luide muziek mag natuurlijk niet ontbreken. Daarom verplaatsen wij in het weekend ons huis rivieropwaarts, jengelende eentonige bollywood muziek gaat lichtelijk irriteren na een uurtje. 

We zijn gaan kijken bij Marine resort Waterland (mooi aangelegd maar zo afgelegen) en het aangelegde White Beach met "zwemtralies" voor de piranhas.

Dorpje Ayo

De kapotte brug

We hebben het dorpje Powakka en plantage Ayo bezocht bij de kapotte brug over de Suriname rivier. Na 8 jaar is er nog steeds een rechtszaak gaande over wie voor de kosten moet opdraaien. Een schip heeft namelijk de brug geramd, maar zij claimen dat de bouwconstructie benedenmaats was. Uiteindelijk hebben regelmatig faalprojecten in dit land te maken met politici die zich bemoeien met concessies en opdrachten aan bevriende ongekwalificeerde bedrijven.

Na rondtouren op onverharde rode stoffige wegen voor de houtindustrie komen we bij de indianendorpjes Pierrekondre, Redi Doti en Cassipora. We rijden door naar Jodensavanne, een van de oudste Joodse vestigingen op het Westelijk Halfrond. Portugese Joden vestigden zich er in 1654 toen Lord Willoghby met een groep Engelse Joden uit Barbados vertrok. Daarna kwamen Portugese Joden, die de katholieke kerstening in eigen land en later in Brazilie ontvluchtten. Aan het eind van de 17e eeuw telde de Joodse gemeenschap op de Savanne circa 600 leden. Ze bezaten 40 plantages waar 9000 slaven werkten. In de loop van de 18e eeuw trokken bijna alle bewoners naar de hoofdstad. Het ligt er nu uitgestorven en overwoekerd door de jungle bij.

Thijs bedankt voor alle kaas!

Op de dag van aankomst van Marian en Maarten op 6 maart hebben we de omgeving van Zanderij (airport) verkend. Lelydorp was vooral druk met verkeer. Gelukkig hadden ze wel een roti restaurant met airco. Het recreatiepark Zanderij 1 was wel leuk met de kreekjes en educatieve natuurborden.

Toen wij een uur te vroeg op de airport aankwamen, waren de lampen nog uit. Hun vlucht bleek een uur vertraging te hebben. Lang leve de wifi. Een paar uur later volgden een dikke knuffel.

Workout: 40 meter ankerketting binnenhalen

Bij het bezoek van mijn moeder en broertje zijn we even de rivier opgeweest, een nachtje voor anker gegaan om even van het bootleven te proeven. Erg leuk om ze weer te zien!

Met de dinghy naar de koude douche, heerlijk met die hitte

Fort Amsterdam, op het kruispunt Suriname en Commenwijne rivier

Atjoni, Alle korjalen liggen hier te wachten om de
dorpen langs de rivier te bevoorraden.

Wij gaan met de korjaal naar het Marrondorpje Jawjaw

In het dorp worden we eventjes deelgenoot van het dorpsleven.
Voorleesuurtje voor de kleine kinderen.  

Groepsfoto met Bele, onze gids in het dorp en
organisator van de trip.

Éen voor een mogen de kinderen in de pauze op school
door de verrekijker kijken. Tien seconden per leerling ;-)
Duwen en trekken om aan de beurt te komen!

Lekker over de rivier raggen met de korjaal, door de
stroomversnellingen en soms rakelings langs de stenen.

Brokopondo stuwmeer en we deden een poging de Brownsberg
op te rijden. Helaas ging dat niet omdat we geen 4x4 aandrijving
hadden met onze huurauto.

Gedroogde vis (zoute vis) op de markt.

De dorpsluiaard woont in de drie bomen
en eet 's middags een hapje rijst mee. 

Even de gitaar stemmen van  een van de dorpelingen. 

Uitzicht op de rivier met de stroomversnellingen, leuk zwemmen!

Verse vis wordt opgehangen bij het gemeenschapshuis in JawJaw
Even tijd voor een biertje

Kleurrijke groente en fruit markt in Parimaribo

Poseren bij Baba en Mai

Het is zover, hoogste tijd voor blauw zout water en Caribische cocktails.
Zaterdag 6 april gaan we met Kitty en Laurens van de Tiago een paar dagen op riviercruise avontuur op de Commenwijne / Cortica rivier. Het plan is om rond 10 april de zeilen weer te gaan hijsen voor een zeiltrip van circa 700 mijl naar het groene natuureiland Dominica.